۹ بازی قدیمی ایرانی

گروه آموزشی و فرهنگی افرادخت در این مقاله قصد دارد تا شما را با  ۹ بازی قدیمی ایرانی آشنا سازیم . این بازی‌ها در گذشته و قبل از پیشرفت تکنولوژی و عدم تمایل کودکان به بازی در فضای آزاد و افزایش تمایل به بازی‌های کامپیوتری و کنسول‌ها و دیجیتال به شدت در خانواده‌ها رایج بود. همچنین در مهمانی‌ها و پیک‌نیک‌ها بزرگسالان نیز مشغول و سرگرم بازی ها می‌شدند. فرهنگ غنی و قدیمی ایرانی سرشار از بازی‌ها و تفریح ها است. که در این مقاله ما شما را با بازی‌های اصیل و قدیمی ایرانی آشنا سازد.

بازی قدیمی ایرانی قایم باشک

همه این یکی را بازی کرده اند. بیشتر والدین با فرزندان خود بازی کرده اند، زیرا پنهان شدن و پیدا کردن یکی از علایق مشترک کودکان کوچک است. من در مورد انواع مختلف این بازی شنیده ام. گاهی تا بیست می شماری، گاهی ده، گاهی صد. گاهی اوقات یک پایگاه خانگی وجود دارد که می توانید به آن بدوید و برچسب بزنید، “ایمن” می شوید، گاهی اوقات فقط منتظر می مانید تا پیدا شوید. ایده کلی این است که یک نفر “آن” است، آن شخص چشمان خود را می بندد و بدون نگاه کردن به عدد خاصی می شمرد و سپس سعی می کند بقیه را پیدا کند. تعداد بازیکنان: در حالت ایده آل حداقل سه نفر. تجهیزات: ندارد.

 

 

 

بازی قدیمی ایرانی گردو، شکستم

این بازی در واقع مقدمه‌ای برای شروع بازی‌های دیگر است. برای تعیین سرگروه یا جای ایستادن هر گروه یا گروهی که باید بازی را شروع کند یا در بازی «وسطی» برای تعیین گروه وسط، بچه‌ها اول این بازی را می‌کنند. دو نقطه را با فاصله‌ای انتخاب می‌کنند. دو نفر نماینده ی هر گروه در نقاط این طرف و آن طرف قرار می‌گیرند. یکی، در حالی که پای راست را در جلوی شست پای چپ گذاشته است، از یک طرف شروع می‌کند و می‌گوید: گردو! دومی با انجام همین کار می‌گوید: شکستم. هر کس هنگام انجام این کار، یعنی در “گردو” گفتن یا در “شکستم” گفتن،پایش روی پای دیگری برود، گردو را شکسته و برنده است و گروه او بازی را شروع می‌کند.
کودکان و تماشاچیان هم شعر می خوانند و هیجان‌های خود را تخلیه می کنند:
گردو با پا می‌شکنم / چه بی‌صدا می‌شکنم

          بیشتر بخوانید: بازی برای کاهش استرس در کودکان

بازی قدیمی ایرانی هفت سنگ

هفت سنگ نام یک بازی سنتی ایرانی است. امکانات لازم برای این بازی، هفت عدد سنگ صاف و تخت و یک توپ هفت‌سنگ (شبیه توپ تنیس) است. بازیکنان در قالب دو تیم پنج یا شش نفره تقسیم می‌شوند. وقتی که سنگ‌ها چیده می‌شوند یکی از گروه‌ها به عنوان پرتاب‌کننده بازی را شروع می‌کند. شروع بازی به این ترتیب است که باید از فاصله نسبتاً دور توپ را به طرف سنگ‌ها بیندازند.گروهی که توپ را پرتاب می‌کند باید سعی کند که کمترین مقدار سنگ را بیندازد چون در این صورت راحت‌تر می‌تواند بازی را تمام کند. وظیفه گروه دوم هم این است که نگذارد تیم پرتاب‌کننده سنگ‌های ریخته شده را دوباره روی هم بچیند و باید با توپ به آنها بزند. هر کدام از بازیکنان تیم مهاجم که توپ به او برخورد کند از جریان بازی کنار می‌رود. و به این ترتیب اگر هیچ کدام باقی نمانند بازی به نفع تیم مدافع و اگر سنگ‌ها روی هم چیده بشوند بازی به نفع تیم مهاجم تمام می‌شود.

بازی قدیمی ایرانی دبرنا (دبلنا /tombola)

بیشتر علاقه مندان به این بازی در خانه خود کیسه دبرنا را دارند که متشکل از تعدادی مهره و کارت در کنار هم می باشد و معمولاً تعداد کارت ها ۲۱ عدد بوده و تعداد مهره ها ۹۰ عدد می باشد. در هر دور از بازی چند کارت بین افراد شرکت کننده تقسیم شده که این تعداد طبق تعداد نفرات تقسیم بندی شده است و بایستی هر شخص تعداد برابر از آن کارت ها را در اختیار داشته باشد. چهارخانه روی کارت ها قرار دارد و داخل بعضی از خانه ها اعداد از یک تا ۹۹ درج شده است و مهره ها نیز داخل یک کیسه جای گرفته است.

یک نفر، نماینده اعلام اعداد گوی های داخل کیسه می شود و با ترکیب مهره های اعداد به طور تصادفی یک مهره را از داخل کیسه خارج کرده و عدد روی آن را برای اعضای شرکت کننده می خواند و چنانچه شماره مهره ای که نماینده خواند با شماره ی یکی از خانه های کارت هر کدام از بازیکنان برابر باشد، بازیکن بایستی با گذاشتن یک عدد نخود یا لوبیا روی آن عدد آن خانه را پر کند.

هر بازیکنی که تمام خانه های کارت خود را با مهره پر کرد باید در اولین فرصت کلمه دبلنا را با صدای بلند تکرار کند این کار نشان دهنده برنده شدن بازیکن در یک دوره از بازی است. پس از برنده شدن یک نفر از بازیکنان، بایستی کیسه مهره ها در دوره بعدی بازی جابجا شده و این بار یکی از بازیکنان دیگر مدیریت کیسه را برعهده بگیرد. بدین معنی که گوی های اعداد دوباره داخل کیسه برگردانده شود و صفحات بازی جمع آوری شده و بین نفرات پخش شود.

 

 

آموزش بازی سنتی  و قدیمی ایرانی دستمال پشتی

تعداد شرکت کنندگان این بازی از ۴ تا ۱۵ نفر یا حتی بیشتر است. کودکان به شکل دایره روی زمین می‌نشینند. یکی از بچه‌ها گرگ می شودو دور دایره پشت سر دیگران می‌چرخد.او بی سرو صدا و بدون این که کسی بفهمد، دستمالی راکه در دست دارد، پشت سر یکی از کودکان می‌اندازد. آن هاباید حواس شان را جمع کنند و او را زیر نظر داشته باشند تا اگر دستمال را پشت سرشان انداخت، بفهمند.

نفری که گرگ دستمال را پشتش می اندازد، باید آن را بردارد و دنبال گرگ بدود، اگر او را بگیرد، برنده می‌شود و نفر اول در جای او می‌نشیند. در حال تعقیب و گریز گرگ، بچه‌ها با هلهله و هیجان دوست شان را تشویق می کنند که گرگ را بگیرد. حالابرنده جای گرگ را می‌گیرد و دور دایره می‌چرخد و دستمال را پشت یکی از بچه های دیگر می‌اندازد. اگر کودکی که دستمال پشتش انداخته شده، نفهمد و بازیکن یک دور بچرخد، بچه‌ها با هم می‌خوانند: “تخم‌مرغ گندیده/ یکی ز ما رنجیده” و آنکه نفهمیده دستمال را پشت سر او انداخته اند، باید در وسط دایره ‌بنشیند. امروزه، می‌توان کودکان را با هدف تقویت سرعت عمل، دقت و کنجکاوی، تقویت حواس و تمرکز و لذت و هیجان به انجام این بازی تشویق کرد.

بازی قدیمی ایرانی زو (بَد بَده)

بازی زو یک بازی است که از زمان‌های قدیم وجود داشته.بازی به این صورت است که افراد به۲گروه تقسیم می‌شوند.به ترتیب در هر ۲گروه انتخاب شده و با گفتن کلمه زوووووووو می‌روند و یکی از افراد گروه مقابل را می‌گیرد. ابتدا افراد به دو گروه هفت نفره تقسیم می‌شوند و یک گروه گرگ و دیگری بره می‌شود. آن گاه یکی از گرگ‌ها می‌گوید زووو و به یکی از بره‌ها دست می‌زند اگر بره‌ها گرگ را تا زمانی که زویش بند بیاید بتوانند نگه دارند آن گرگ یکی از بره‌ها می‌شود.

بیشتر بخوانید: 5 ایده بازی با وسایل ساده در خانه

بازی قدیمی ایرانی هاپسکاچ (لی لی)

از مقداری گچ پیاده رو استفاده کنید و یک شبکه هاپسکاچ درست کنید. مربع ها را از یک تا نه شماره گذاری کنید. سنگی را انتخاب کنید که برای پرتاب کردن مناسب است. کوچکترها می توانند بیش از حد جهش کنند و بزرگترها به سختی پرتاب می شوند. با پرتاب سنگ روی مربع ۱ شروع کنید. از روی سنگ پرش کنید و با یک پا یا هر دو پا (برای پیروی از الگوی هاپسکاچ) تا انتها بپرید. بچرخید و برگردید، در میدان ۲ توقف کنید. با یک پا تعادل برقرار کنید، صخره را در میدان ۱ بردارید و از میدان ۱ بپرید تا شروع کنید. این الگو را با مربع ۲ ادامه دهید و به همین ترتیب. اگر سنگ خود را پرتاب کنید و مربع صحیح را از دست بدهید، نوبت شما تمام شده است. این بازی را می توان با هر تعداد نفر انجام داد، اما تنها یک نفر می تواند در یک زمان بازی کند. اگر هوا بارانی یا تاریک یا خیلی سرد است، می‌توانید تشک‌ها یا تکه‌های فوم داخلی را تهیه کنید، یا فقط یک الگوی روی زمین پیدا کنید تا از آن پیروی کنید، شاید از یک کیسه‌ی لوبیا به جای سنگ استفاده کنید. تعداد بازیکنان: یک در یک زمان. تجهیزات: شبکه هاپسکاچ، سنگ یا کیسه لوبیا.

بازی قدیمی ایرانی شاه، دزد، وزیر

این بازی معمولا” با ۴ نفر انجام میشود.ابتدا تکه های همشکل وکوچکی از کاغذ تهیه میشود و روی هر کدام بترتیب کلمات “شاه” ” وزیر ” ” جلاد” و “دزد” نوشته میشود و سپس کاغذها به شکل یکسان تا میشود تا کسی از داخل آن خبردار نشود، سپس هر یک از بازیکنان کاغذی را برمیدارند، وقتی همه کاغذها را برداشتند و از سمت خود آگاه شدند( البته غیر از شاه کسی نامش را فعلا” لو نمیدهد)، شاه رو به دیگران میگوید: ((وزیر من کیست؟))آنگاه وزیر هم با نشان دادن کاغذ، خود را به شاه معرفی میکند.آنگاه شاه میگوید :((دزد را از میان این دو پیدا کن.))صحنه حساس بازی اینجاست چون وزیر باید دزد را از میان دو نفر باقیمانده پیدا کند.بالاخره وزیر یک نفر را بعنوان دزد معرفی میکند که دو حالت در پی خواهد داشت.اگر حدس وزیر درست بود که شاه فرمان شکنجه ای را به جلاد صادر میکند و جلاد هم دزد بخت برگشته را شکنجه میکند، اما اگر حدس وزیر اشتباه بود و جلاد را اشتباها” بجای دزد معرفی کرده بود معمولا” جلاد بلافاصله پس از حدس وزیر و معرفی او خواهد گفت:(( چرا به جلاد توهین کردی؟!!)) و سپس شاه شکنجه ای را به جلاد میگوید تا جلاد وزیر بخت برگشته را تنبیه کند. شکنجه ها معمولا” کمی کودکانه و بعضا” دردآور بود مثل سبیل آتشین یا بشین و پاشو و … هر دور بازی از تقسیم کاغذها تا تنبیه بیشتر از چند دقیقه طول نمیکشد لذا در نیم ساعت میتوان بیش از شش یا هفت مرتبه بازی کرد.

               بیشتر بخوانید: انواع بازی با توپ در منزل برای کودکان

بازی قدیمی ایرانی طناب کشی

«طناب‌کشی» یکی از بازی‌های جهانی است که در آن دو گروه از بازیکنان درگیر مسابقه می‌شوند. هر گروه یک سر طنابی را در دست گرفته و با شروع مسابقه طناب را به طرف خود می‌کشند. گروهی که موفق شود تیم مقابل را به طرف خود بکشد و از خط وسط زمین رد کند، برنده این مسابقه خواهد بود. برای انجام بازی، ابتدا افراد به دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند (سعی شود افراد دو تیم از نظر قدرت بدنی و هیکل، یکسان باشند)، سپس وسط طناب با یک روبان قرمز مشخص می‌شود. پس از آن فاصله ۳ الی ۵ متر (بسته به طول طناب) از وسط طناب به هر دو طرف معین گردد. (با روبان یا رنگ یا…) نفرات هر گروه از این نقطه تا انتهای طناب را می‌توانند بگیرند. در مرحله بعد روی زمین زیر نقاط علامت زده شده بر روی طناب، مشخص می‌گردد (در زمین‌هایی که خاک نرم دارند، می‌توانید برای مشخص کردن این نقاط چوب یک متری را در زمین فرو کنید) و در زمین‌های سخت یا آسفالت می‌توانید با گچ علامت بکشید و یا شیئی را مانند (چند آجر یا… روی زمین بگذراید). سپس دو طرف بازیکنان در جای خود آماده می‌ایستند و با صدای سوت داور، بازی شروع می‌شود. گروهی که بتواند وسط طناب را از نقطه علامت زده شده سمت خود بر روی زمین رد کند، برنده بازی است.