۱۰ راهکار برای افزایش تمرکز در کودکان
تمرکز، توانایی ذهن برای توجه به یک کار یا فعالیت خاص در یک زمان مشخص است. این مهارت برای موفقیت در مدرسه، یادگیری مهارت‌های جدید و حتی انجام کارهای روزمره ضروری است.
کودکانی که در تمرکز مشکل دارند، ممکن است در انجام تکالیف مدرسه، یادگیری مهارت‌های جدید و حتی برقراری ارتباط با دیگران نیز دچار مشکل شوند. این امر می‌تواند بر اعتماد به نفس و عزت نفس آنها تأثیری منفی بگذارد.
تمرکز علاوه بر مدرسه، برای موفقیت در زندگی نیز ضروری است. کودکانی که می‌توانند به خوبی تمرکز کنند، در انجام کارهای روزمره مانند انجام تکالیف خانه، یادگیری یک مهارت جدید یا ورزش کردن، بهتر عمل می‌کنند.
مهم است به یاد داشته باشید که تمرکز کودکان به طور طبیعی با افزایش سن بهبود می‌یابد. والدین و معلمان نیز می‌توانند با ایجاد محیطی مناسب و بهره‌گیری از راهکارهای کاربردی، به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های تمرکز خود را بهبود ببخشند.
در این مقاله، ابتدا به تعریف محدوده توجه یا دامنه توجه می‌پردازیم. سپس میانگین توجه کودکان را بر اساس گروه‌های سنی آنها بررسی می‌کنیم. در نهایت نیز از ۱۰ راهکار کاربردی و مهمی می‌گوییم که می‌تواند راهنمای پدر و مادرها و مربی‌ها برای افزایش تمرکز در کودکان باشد.
اگر شما هم کودکی دارید که نیاز به تقویت توجه و تمرکز دارد، این مقاله می‌تواند برای شما مناسب باشد.
محدوده توجه یا دامنه تمرکز چیست؟
محدوده توجه یا دامنه تمرکز، مقدار زمانی است کودک می‌تواند بدون اینکه حواسش پرت شود، به موضوع مشخصی توجه کند.
طبیعی است که این توجه، مستلزم بی‌توجهی به محرک‌های دیگر است؛ مواردی مانند صدا (کلاس کناری که سر و صدا می‌کند)، تصاویر بصری (تماشای اتفاقات بیرون از پنجره کلاس) یا اطلاعات غیر ضروری (یادداشت‌های قدیمی نوشته شده روی تخته).
کودکان در مدرسه، در طول یک روز، باید روی کارهای مختلفی تمرکز کنند؛ آن هم در محیطی که ممکن است برای برخی از آنها بیش از حد تحریک‌کننده و دارای اطلاعات مختلف باشد.
میانگین توجه کودکان چقدر است؟
روانشناسان رشد بیان کرده‌اند میزان توجه معقولی که از یک کودک انتظار می‌رود دو تا سه دقیقه به ازای هر سال از سن آنها است. این میزان زمانی است که یک کودک معمولی می‌تواند تمرکز خود را روی یک کار مشخص، حفظ کند.
میانگین دامنه توجه به این صورت است:
۲ سالگی: ۴ تا ۶ دقیقه
۴ سالگی: ۸ تا ۱۲ دقیقه
۶ سالگی: ۱۲ تا ۱۸ دقیقه
۸ سالگی: ۱۶ تا ۲۴ دقیقه
۱۰ سالگی: ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
۱۲ سالگی: ۲۴ تا ۳۶ دقیقه
۱۴ سالگی: ۲۸ تا ۴۲ دقیقه
۱۶ سالگی: ۳۲ تا ۴۸ دقیقه
البته این موارد فقط به شکل کلی است. مدت زمانی که یک کودک واقعاً قادر به تمرکز است تا حد زیادی توسط عواملی مانند تعداد موارد حواس‌پرتی موجود در نزدیکی کودک، میزان گرسنگی یا خستگی او و میزان علاقه‌اش به فعالیت مورد نظر تعیین می‌شود.
با این حال اگر بازه توجه کودک شما کوتاهتر از حد متوسط است، بهتر است به این مورد توجه کنید.
۱۰ راهکار برای افزایش تمرکز در کودکان
تمرکز در کودکان مانند بسیاری از موارد دیگر می‌تواند با تمرین، صبوری و همراهی پدر و مادر و معلم تقویت شود و رشد پیدا کند. در ادامه از راهکارهایی می‌گوییم که به شما کمک می‌کند بتوانید تمرکز کودک‌تان را بهبود ببخشید.
۱. کارهای‌کودکان را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید
این مورد، نکته‌ای کاربردی برای افزایش تمرکز در کودکان است. یک کار یا پروژه بزرگ ممکن است در ابتدا سخت و طاقت‌فرسا به نظر برسد؛ به همین خاطر بهتر است به فرزندتان کمک کنید آن را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کند.
به عنوان مثال اگر قرار است اتاقش را تمیز کند، این کار را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید. می‌توانید به این شکل عمل کنید:
- اسباب‌بازی‌هایتان را جمع کنید و در جای خودشان بگذارید.
- کتاب‌هایتان را در قفسه بگذارید.
- لباس‌های تمیز را در کمد و لباس‌های کثیف را در سبد لباس‌شویی بگذارید.
- سپس بیایید تختتان را مرتب کنیم.
با تکمیل هر بخش، کودک شما احساس موفقیت خواهد کرد. همین استراتژی را می‌توان برای تکالیف یا پروژه‌های مدرسه نیز دنبال کرد.
۲. برای فعالیت‌های بدنی، زمان جداگانه‌ای اختصاص دهید
کودکان انرژی زیادی دارند و انتظار از آنها برای نشستن و انجام فعالیت‌های طولانی مدت باعث افزایش ناامیدی کودک و والدین می‌شود.
به همین دلیل اجازه دهید کودک شما بین درس خواندن و انجام کارهای دیگر، کمی بیرون از خانه بدود و بازی کند. این کار باعث شادابی ذهن آنها، کاهش بیقراری و افزایش تمرکز می‌شود.
۳. برای افزایش تمرکز کودکان، یک برنامه مطالعه منظم داشته باشید
برنامه‌ای منظم و زمان مطالعه ثابتی برای کودکان خود مشخص کنید. کودکان با تمرین منظم، به زودی متوجه می‌شوند که چه انتظاری از آنها می‌رود.
ثبات نکته کلیدی این موضوع است؛ اگر فرزند شما بداند که جای چانه‌زنی در مورد کارهایی مانند مطالعه یا تکالیف وجود ندارد، سعی می‌کند کار خود را با تمرکز بیشتری انجام دهد.
۴. بین فعالیت‌ها، به کودکان استراحت بدهید یا تغییری در نوع فعالیت ایجاد کنید
نشستن و انجام تمام تکالیف پشت سر هم، می‌تواند برای کودکان خسته‌کننده باشد؛ برای همین بهتر است تغییری در فعالیت بدهید تا مانع از خستگی ذهنی کودک‌تان بشوید.
برای افزایش سطح تمرکز، پس از اتمام یک تکلیف و پیش از رفتن به سراغ تکلیف بعدی، یک استراحت کوچک به کودک‌تان بدهید. این استراحت می‌تواند یک میان‌وعده یا انجام چند کار هنری و کاردستی باشد.
چنین روندی ذهن آنها را تازه می‌کند و تمرکز را برای تکالیف بعدی افزایش می‌دهد؛ در نتیجه می‌توانند فعالیت بعدی را با سرعت بیشتری انجام دهند.
۵. از کارهای روزمره ساده برای افزایش تمرکز کودکان استفاده کنید
یک راهکار ساده برای بهبود تمرکز کودکان این است که به آنها وظایفی ساده بدهید. کارهای معمولی خانگی مانند خشک کردن بشقاب‌های شسته شده، گذاشتن گوجه‌فرنگی‌ها در سبد سبزیجات یا پخش کردن کره و مربا روی نان همگی نیاز به تمرکز دارند.
چنین کاری علاوه بر افزایش تمرکز کودکان، موجب رضایت آنها پس از پایان کار نیز می‌شود.
۶. زمانی برای تکمیل کار تعیین کنید تا فعالیت چالش‌برانگیز شود
کودکان گاهی بعد از مدتی که کاری را انجام می‌دهند، خسته می‌شوند و نیاز دارند تا فعالیت برای آنها کمی تازه شود. می‌توانید با چالش‌برانگیز کردن فعالیت، به ایجاد علاقه در آنها ادامه دهید.
کودکان چالش ها را دوست دارند و این مورد راهکار خوبی برای افزایش تمرکز در آنها است. با دادن محدودیت زمانی آنها را به چالش بکشید و یک زمان‌سنج با زنگ هشدار تنظیم کنید.
توجه داشته باشید که قرار نیست برای انجام تکالیف یا فعالیت‌های مختلف، به کودک جایزه بدهیم؛ این کار موجب می‌شود که بعد از مدتی، کودک آن فعالیت را تنها در صورت گرفتن جایزه انجام دهد.
برای تازه کردن فعالیت سعی می‌کنیم فعالیت را با قرار دادن یک زمان‌سنج چالشی کنیم. بعد از پایان وقت و رسیدن به زمان هم، جدای از تعریف و تمجیدهای منظم، می‌توانید با در آغوش گرفتن و بوسیدن کودک‌تان، او را تشویق کنید. همچنین می‌توانید بعد از تمام شدن فعالیت، یک وقت دو نفره داشته باشید و با هم میان‌وعده میل کنید.
۷. بازی‌هایی انجام دهید که نیاز به تمرکز دارند
فقط کارها و فعالیت‌ها نیستند که می‌توانند تمرکز را افزایش دهند؛ بازی‌های سرگرم‌کننده زیادی نیز وجود دارند که می‌توانند همین کارکرد را داشته باشند. معماها، جست‌وجوی کلمات، بلوک‌ها، بازی‌های حافظه و مواردی از این دست می‌توانند تمرکز کودکان را افزایش دهند و سرگرمی و فرصتی عالی برای ایجاد پیوند میان اعضای خانواده باشند.
۸. تمام ابزارها و وسایل حواس‌پرتی را حذف کنید
اولین و مهمترین چیز برای بهبود تمرکز در کودکان این است که هنگام انجام وظایف یا تکالیف کودکان، همه موبایل ها و تبلت‌ها را از او دور نگه دارید.
حتی تماشای تلویزیون هنگام انجام کارهای ساده، می‌تواند حواس کودک را پرت کند و سرعت پیشرفت او را کاهش دهد.
توجه مداوم شما به تبلت یا بررسی پیام‌ها نیز می‌تواند کودک شما را آزار دهد و باعث شود حواس او از کار فعلی‌اش منحرف شود.
۹. استراحت و خواب کافی، تمرکز را افزایش می‌دهد
اطمینان حاصل کنید کودک شما شب‌ها به اندازه کافی بخوابد و در طول روز یک چرت کوتاه داشته باشد. این کار، او را هوشیار نگه می‌دارد و کمک می‌کند تا روی کارهایی که در دست دارد، تمرکز بهتری داشته باشد.
۱۰. رژیم غذایی سالم مناسب برای افزایش تمرکز را به خاطر داشته باشید
رژیم غذایی کودک باید حاوی غذاهایی باشد که به رشد مغز کمک می‌کند. غذاهایی مانند شیر، تخم مرغ، ماهی، جو و آجیل سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، اسید فولیک، پروتئین و ویتامین D هستند.
این مواد غذایی، رشد مغز را تقویت کرده و به افزایش تمرکز کودکان کمک می‌کنند. غذاهای سرشار از قند، نمک و چربی‌های ناسالم باید به مقدار کم مصرف شوند؛ چرا که بر تمرکز کودک تاثیری منفی می‌گذارند.
کودکان خردسال به طور مداوم در حال رشد، توسعه و یادگیری مهارت‌های جدید هستند. والدین و معلمان باید در این دوران، برای آموزش عادت‌های خوب به کودک وقت بگذارند و آنها را در برنامه‌ای مناسب پیش ببرند. مهارت‌هایی که در این سن ایجاد می‌کنیم، تا آخر عمر برای کودکان ماندگار خواهند بود.
سخن پایانی
همانگونه که بیان شد تمرکز، مهارتی است که می‌توان آن را پرورش داد. والدین و معلمان می‌توانند با ایجاد محیطی مناسب و آموزش عادت‌های خوب به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های تمرکز خود را بهبود ببخشند.
در این مقاله از راهکارهایی گفتیم که به افزایش تمرکز در کودکان کمک می‌کند:
- محیط را برای تمرکز مناسب کنید.
- فضایی آرام و ساکت ایجاد کنید و وسایل الکترونیکی را دور نگه دارید.
- کارها را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید
- برنامه‌ای منظم ایجاد کنید، استراحت منظم داشته باشید و کودکان را برای انجام تکالیف تشویق کنید.
- چالش‌های مناسب ایجاد کنید و به کودکان کارهای جدید و چالش‌برانگیز ارائه دهید.
کودکان با کمک والدین و معلمان، می‌توانند مهارت‌های توجه و تمرکز خود را تقویت کنند و برای موفقیت در مدرسه و زندگی آماده شوند.
علاوه بر تمام این نکات، والدین و معلمان می‌توانند با توجه به ویژگی‌های فردی کودک، راهکارهای دیگری را نیز برای افزایش تمرکز او امتحان کنند.
به عنوان مثال، اگر کودکی به خاطر خستگی یا گرسنگی دچار مشکل در تمرکز شود، والدین می‌توانند شرایطی فراهم کنند که کودک خواب کافی داشته باشد و از برنامه غذایی کامل و مناسبی بهره‌مند شود.
امیدواریم راهکارهایی که در این مقاله ارائه شد، به والدین و مربیان کمک کند تا کودکان خود را در مسیر بهبود توانایی تمرکز و یادگیری یاری کنند. همچنین، این توانایی به کودکان کمک می‌کند تا به مسیری موفقیت‌آمیز در زندگی و تحصیل برسند.
با این حال اگر این راهکارها، مساله پایین بودن تمرکز کودک را برطرف نکند، بهتر است در این مورد با متخصصان و روانشناسان کودک مشورت کنید. کودکانی که به شدت حواسشان پرت می‌شود، معمولاً در مدرسه و خانه با چالش‌هایی روبرو می‌شوند؛ چرا که در بیشتر مواقع دستورالعمل‌ها و اطلاعات کلیدی را از دست می‌دهند.
به این ترتیب می‌توانید به کودک کمک کنید تا تمرکز خود را بهبود بخشد. همچنین، اگر کودکی به دلیل مشکلات عاطفی یا رفتاری دچار مشکل در تمرکز می‌شود، والدین و معلمان می‌توانند با کمک یک متخصص، به حل این مشکلات کمک کنند.
منابع:
۱۰ Tips to Increase Concentration Levels in Kids
Simple Activities to Increase Preschoolers’ Attention Span
بدون دیدگاه