مزایا و معایب تک فرزند بودن

در این مقاله تیم روانشناسی افرادخت قصد دارد تا شما را با مزایا و معایب تک فرزندی آشنا سازد. در این مقاله تعدادی از مزایای تک فرزندی را مورد بررسی قرار داده شده است. همچنین در این مقاله به معایب تک فرزندی پرداخته شده است. همچنین شایان ذکر است که در نهایت تک فرزندی و چند فرزندی به عنوان یک لایف استایل و یا سبک زندگی مورد قبول است و با برطرف کردن عوامل آسیب زا می توان از بحران های آن جلوگیری نمود.

معایب تک فرزندی

معایب تک فرزندی آسیب های حمایت گری

یکی از مهمترین اشکالاتی که در تک فرزندی وجود دارد مربوط به گذر زمان و بزرگ شدن تک فرزندها  است اینکه تک فرزندها عموما در کودکی دارای دو پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ هستند اما زمانی که خودشان بزرگ می شوند می بایست از این تعداد افراد به تنهایی مراقبت کنند در حالیکه ممکن است ازدواج هم کرده باشند و پدر و مادر همسر نیز بدان ها اضافه شده باشد، این مغایر با تحمل یک انسان برای مراقبت و حمایت از سالمندان است.

حال شما تصور کنید که یک خانواده با هزار امید و آرزو و هزینه های زیاد یک تک فرزند بزرگ کرده اند که عموما هم همه امکانات مادی در اختیارش بوده اما آیا او می تواند از این تعداد سالمند پرستاری و مراقبت کند و چه آینده ای خواهد داشت، در حالیکه عموما پدر و مادرهای این تک فرزندها چشم امیدشان تنها به همین یک بچه است و انتظار تمام و کمال از او را دارند!

معایب تک فرزندی تنها بزرگ شدن

اگرچه این مورد می‌تواند ذهنی باشد، اما در کودکی، همیشه هرچه بیشتر بهتر است. بزرگ شدن با خواهر و برادر فضای رقابت و تعامل کودک را نسبت به کودکانی که تنها در خانه خود بزرگ شده‌اند فراهم می‌کند. تک فرزندان تمایل دارند این عامل را با اجتماعی شدن خودشان جبران کنند.

در واقع، بزرگترین مزیت داشتن خواهر یا برادر این است که شما احساس تنهایی نمی‌کنید. زیرا در سنین پایین به شکل خواهر یا برادری که می‌توانید با آنها بازی کنید، دعوا کنید و با هم بیرون بروید و وقتی پیر شدید، به شکل یک حامی همدیگر را همراهی می‌کنید. خواهر و برادر، هم در مواقع شاد و هم در مواقع سختی در کنارتان خواهند بود.

معایب تک فرزندی بار روانی انتظارات والدین

یکی دیگر از از معایب تک فرزندی این است که فشار انتظارات از بچه‌های تک فرزند بسیار واقعی‌تر و سنگین‌تر از انتظارات از بچه‌های دیگر است. کودکانی که تک فرزند هستند همیشه احساس می‌کنند که باید محبت والدین خود را جلب کنند و خود را تحت استرس‌های شدید قرار دهند. این مسئله به‌ویژه به این دلیل شدید می‌شود که کودک خواهر و برادری ندارد که ترس‌هایش را برای او مطرح کند.

معایب تک فرزندی مهارت‌های ارتباطی ضعیف‌تر

بخش بیشتر مهارت‌های ارتباطی کودکان در برخورد با محیط اطراف و به‌ویژه همسالان اتفاق می‌افتد. بنابراین یکی دیگر معایب خواهر و برادر نداشتن ضعف در مهارت‌های ارتباطی، یادگیری و بروز آن‌هاست. اگرچه کودکان این مهارت‌ها را با رفتن به مهد کودک یا مدرسه کم کم می‌آموزند، اما ارتباط دائمی خواهر و برادر با یکدیگر کمک بیشتری به یادگیری سریع و موثر می‌کند.

معایب تک فرزندی فشار روانی زیاد

زمانی که والدین چند فرزند دارند، انتظارات و خواسته‌هایشان میان آن‌ها تقسیم می‌شود. اما یکی از مهم‌ترین معایب خواهر و برادر نداشتن همین است که انتظار والدین از فرزند، به تنهایی فقط روی او متمرکز است.

تک فرزندها عموما فشار روانی زیادی را در برخورد با انتظارات والدینشان تحمل می‌کنند و در صورت عدم توانایی برای جلب رضایت و خشنودی پدر و مادر، استرس و اضطراب زیادی به آن‌ها وارد می‌‌شود.

معایب تک فرزندی بلوغ جنسی زودرس

یکی از عوامل بلوغ زودرس، ارتباط فرزندان با افراد بزرگتر است و تک فرزندها دائما با پدر و مادر خود در ارتباط هستند. بلوغ های زود هنگام آسیب هایی را به دنبال دارد. بلوغ جنسی را بلوغ عقلی کنترل می کند و اگر بلوغ جنسی زودتر از بلوغ عقلی حاصل شود آسیب هایی را به دنبال خواهد داشت و باعث اختلالات جنسی خواهد شد. در خانواده های چند فرزند، فرزندان در دوران کودکی خود خواهند بود ولی در خانواده های تک فرزند کودک همواره به کارهای پدر و مادر نگاه می کند و رفتار های بزرگ تر ها باعث این بلوغ زود رس خواهد شد.

معایب تک فرزندی عدم اشتراک‌گذاری احساسات

وقتی بالغ می‌شوید، چیزهای زیادی وجود دارد که نمی‌توانید با والدین‌تان در موردشان صحبت کنید و آشکارا آنها را توضیح دهید. اما اگر برادر یا خواهر داشته باشید، می‌توانید همه چیز را به او بگویید. این موضوع می‌تواند در مورد هر چیزی باشد، مثلا رابطه عاطفی، شغلی و بسیاری دیگر.

معایب تک فرزندی احتمال سرکش شدن زودهنگام

در ارتباط با معایب تک فرزندی و چند فرزندی، اگرچه کودکانی که تک فرزند هستند به نشان دادن عشق و محبت به والدین خود علاقه دارند اما احتمال سرکش شدن زودهنگام آن‌ها نیز وجود دارد. از آنجایی که فرزندپروری یک خیابان دوطرفه است اگر شما رفتار فرزندتان را به‌شدت محدود و کنترل کنید ممکن است او بعدا در زندگی ناگهان از جای خود بلند شود و استقلال خود را در زندگی اعلام کند.

معایب تک فرزندی وابستگی به والدین

کودک یا نوجوانی که خواهر و برادر ندارد، به مقدار بسیار بیشتری به والدین خود وابسته است و روند استقلال یافتن و جدایی از خانه و خانواده برای او دشوارتر است. این وابستگی نسبت به فرزند، از سوی پدر و مادر هم وجود دارد. آن‌ها ترجیح می‌دهند فرزندشان برای همیشه در کنار آن‌ها باشد و هر چه دیرتر این روند مستقل شدن اتفاق بیفتد، خشنودتر هستند.

معایب تک فرزندی احساس تنهایی

یکی از مهمترین معایب تک فرزندی احساس تنهایی بچه ها است که در پرسشنامه های مختلفی ارتباط مستقیم با هم پیدا کرده اند یعنی با تک فرزندی احساس تنهایی بیشتر می شود حتی اگر خواهر و برادرها با هم دعوا و درگیری داشته باشند باز هم با بزرگ شدنشان تنهایی هایشان کمتر است چرا که یک منبع حمایتی برای هم و کمتر دچار آسیب های عاطفی می شوند.

تک فرزندها در آینده وقتی مشغول زندگی خود می شوند برگشتشان به خانواده و یاری دادن به والدین کم رنگتر می شود چرا که مشغله های زندگی و زن و فرزند، فرصت کافی به آنها نمی دهد که براساس آموزه های دینی به والدین عمل کنند. از خیلی والدین سالمند امروزه می شنویم که می گویند فرزندشان آنها را فراموش کرده البته این هم می تواند در بین والدینی که چند فرزند هم دارند، پیش بیاید اما درصدش کمتر است هر چه تعداد فرزندان کمتر باشد، گسلش خانواده بیشتر  می شود.

معایب تک فرزندی کنترل و مدیریت کمتر احساسات

بسیاری از کودکان و نوجوانان روبه‌رو شدن با احساسات و مسائل مختلف را در زندگی خود از طریق ارتباط با خواهر و برادر خود می‌آموزند. اگر به کودکانی که دارای خواهر و برادر هستند توجه کنید، می‌بینید که در برخورد و کنترل احساست خود و مدیریت آن‌ها توانایی بسیار بیشتری دارند.

در مقابل، تک فزندان از این موهبت محروم می‌شوند و در بسیاری از شرایط نمی‌توانند آنطور که باید رفتار کنند و یا نسبت به اتفاقات واکنش درستی را نشان دهند.

معایب تک فرزندی کمال‌گرایی

یکی از مهم‌ترین معایب خواهر و برادر نداشتن بروز کمال گرایی در تک فرزند خانواده است، عموماً زمانی که یک فرد تنها فرزند خانواده است، والدین او تلاش می‌کنند که فرزند خود را به بهترین نمونه فرزندان تبدیل کنند، به همین دلیل به صورت دائمی او را در انواع کلاس‌ها ثبت نام می‌کنند و یا از او انتظار دارند که مایه افتخار و سربلندی باشد. همین برخورد باعث می‌شود که فرد با یک کمال گرایی درونی روبه‌رو شود و از این نظر با مشکلات زیادی در زندگی، کارها و حتی روابط خود روبه‌رو شود.

مزایای تک فرزند بودن

مزایای تک فرزند بودن کودکان متمرکز و بلندپرواز

از آنجایی که والدین تک فرزند تنها لازم است از یک کودک مراقبت کنند، سعی می‌کنند تمام توجه و حمایت خود را به او معطوف کنند. این امر به کودک کمک می‌کند که در تمام ابعاد زندگی عملکرد بهتری داشته باشد و در طول سال‌های زندگی از سیستم حمایتی خوبی برخوردار باشد. چنین کودکانی اعتماد به نفس بالایی نیز دارند و به توانایی‌های خود باور دارند.

مزایای تک فرزند بودن استرس کمتر

والدین بدون استرس یعنی خانه‌ی بدون استرس! والدینی که فقط یک فرزند دارند، تنها یک‌بار با تمام موانعی که در تربیت کودک بر سر راهشان قرار می‌گیرد، مواجه می‌شوند و در صدد غلبه بر آنها بر می‌آیند.

مزایای تک فرزند بودن حسادت نکردن

تک فرزندها در خانواده، عاملی برای حسادت کردن ندارند. در واقع در خانواده‌هایی که بیش از یک فرزند وجود دارد، در ابتدا که بچه‌ها کوچکتر هستند زیاد به یکدیگر حسادت نمی‌کنند. اما وقتی بزرگتر می‌شوند، احتمال اینکه حسادت بین دو خواهر و برادر اتفاق بیفتد زیاد است که در دراز مدت می‌تواند برای رابطه‌ی خواهر و برادری فاجعه‌بار باشد و به نوبه خود می‌تواند تأثیر نامطلوبی نه تنها بر آنها، بلکه بر روی کل خانواده نیز بگذارد.

مزایای تک فرزند بودن پخته‌تر بودن نسبت به همسالان

تک فرزندها با دنیای بزرگسالان بیشتر آشنا هستند و در کارهایی مثل کارهای خانه، گفتگو با والدین و دیگران بیشتر شرکت دارند. این نوع تربیت باعث می‌شود که آن‌ها نسبت به همسالان خود پخته‌تر باشند.

مزایای تک فرزند بودن کودکان توانایی بیشتر برای دوست‌یابی

انسان‌ها در نهایت حیواناتی اجتماعی هستند. کودکانی که تک فرزند هستند برای خروج از محدوده راحتی خود، تعامل با همسالان و پیدا کردن دوستان بیشتر آماده هستند و در این زمینه معمولا موفق‌ترند. بنابراین، کمتر امکان دارد که این کودکان منزوی شوند.۵