برای آموزش صبر به کودکان سوالات بسیار زیادی در ذهن والدین وجود دارند. به طور مثال، آموزش صبر و حوصله به کودکان تا چه اندازه به محیط بستگی دارد؟ والدین می‌توانند چه کاری برای آموزش صبر به کودکان انجام دهند؟ و سوالات دیگری که نشان می‌دهند والدین دغدغه زیادی برای آموزش صبر به کودکان دارند. در ادامه این مقاله در دانزی قصد داریم تمامی ابهامات مربوط به آموزش صبر به کودکان را در ذهن والدین رفع کنیم.
وقتی صحبت از آموزش صبر به کودکان می‌شود، نکات مهمی وجود دارند که والدین باید به آن‌ها توجه کنند چون صبر داشتن یکی از مهارت‌های اجتماعی بسیار مهم است که در آینده‌ی کودکان نقش موثری را ایفا می‌کند.
در ادامه صحبت‌هایامان باید بگویم که اولین نکته این است که بچه‌ها باید صبر و حوصله را با مثال یاد بگیرند. دومین نکته این است که بچه‌ها نمی‌توانند به طور خودکار و ارادی صبور باشند. چون بچه‌ها تمایل دارند که کارها را سریع‌تر و به تنهایی انجام دهند.
اهمیت و مزایای آموزش صبر به کودکان
آموزش صبر به کودکان اهمیت و مزایای بسیار زیادی دارد که عبارتند از:
بچه‌های صبور، قدرت یادگیری بهتری دارند
یک ضرب المثل قدیمی وجود دارد که می‌گوید: «صبر از تجربه ایجاد می‌شود» صبر و یادگیری با همدیگر مرتبط هستند. اگر صبر نداشته باشید، غیرممکن است که چیزی را به خوبی یاد بگیرید. یادگیری نیاز به زمان و تلاش دارد. برای تلاش و زمان هم شما نیاز به صبر و حوصله خواهید داشت.
بچه‌های صبور رفتار خوبی دارند
بچه‌های صبور منتظر نوبت خودشان هستند. بلافاصله به صحبت‌های دیگران واکنش نشان نمی‌دهند. قبل از انجام هر کاری، فکر می‌کنند. صبر در کودکان منجر به خودکنترلی آن‌ها می‌شود. اگر بچه‌ها صبر و حوصله را یاد بگیرند، می‌توانند رفتار بهتری داشته باشند.
کودکان صبور شرایط سخت زندگی را بهتر تحمل می‌کنند
صبور بودن به این معنی است که کودکان می‌توانند بدون احساس ناامیدی منتظر چیزی باشند. بنابراین، صبوری یک مهارت ارزشمند است. به خصوص در موقعیت‌هایی که نیاز به حفظ آرامش و خونسردی است. اگر کودکان در موقعیت‌های دشوار مانند زمانی که منتظر نوبت خودشان برای بازی هستند، به صبر کردن تشویق شوند؛ می‌توانند در آینده مشکلات زندگی را بهتر تحمل کنند.
صبر می‌تواند باعث تجربیات بهتر و احساسات مثبت بیشتری شود
اگر نمی‌توانید منتظر ماندن را تحمل کنید، در موقعیت‌هایی که همه چیز مطابق با میل شما پیش نمی‌روند، احساس خوبی نخواهید داشت. به همین خاطر، باید در اوایل زندگی آموزش صبر به کودکان در امور‌تربیتی مهم قرار گیرد تا کودکان بدانند که چگونه در موقعیت‌های مختلف واکنش خوبی نشان دهند؛ حتی اگر همه چیزها آن طوری که برنامه‌ریزی شده بودند، پیش نروند.
آموزش صبر به کودکان، آن‌ها را مثبت‌اندیش‌تر می‌کند
اگر فرزند شما با آموزش نحوه کنار آمدن با دشواری‌ها و ناامیدی‌ها زندگی اجتماعی خودش را آغاز کند، در بزرگسالی هم می‌تواند با اکثر موقعیت‌ها به خوبی کنار بیاید. چون می‌داند این موقعیت‌ها بخشی از زندگی او هستند.
صبر باعث افزایش نظم و انضباط در زندگی کودکان می‌شود
اگر آموزش صبر به کودکان به درستی انجام شود، می‌تواند به کودکان کمک کند تا به جای اینکه در انجام کارها عجله کنند یا آن‌ها را ناتمام بگذارند، کارشان را به طور پیوسته انجام دهند و به پایان برسانند.
صبر باعث بهبود ارتباط‌های کودکان می‌شود
تمرین صبر به معنای کنترل خود و فکر کردن در مورد واکنش‌های مناسب در یک موقعیت است. کودکانی که صبر را یاد می‌گیرند، در سنین بالاتر می‌توانند در زمانی که از چیزی عصبانی یا ناراحت هستند، راحت‌تر و بهتر ارتباط موثر داشته باشند.
صبر به کودکان کمک می‌کند تا با دیگران بهتر ارتباط برقرار کنند
اگر فرزند شما صبر و حوصله را یاد بگیرد، می‌تواند بدون عصبانیت و یا ناراحتی، اختلاف نظر با دوستان خود را بیان کند. کودکان صبور راحت‌تر با خواهر و برادر خودشان کنار می‌آیند.
صبر به کودکان یاد می‌دهد که چگونه احساسات خودشان را مدیریت کنند
مدیریت احساسات و منتظر ماندن، در تشخیص زمان مناسب برای صحبت کردن خلاصه می‌شود. اگر فرزند شما یاد بگیرد که چگونه احساسات خود را کنترل کند، می‌تواند در بزرگسالی موفق‌تر باشد.
سن مناسب برای آموزش صبر به کودکان
پاملا کول، استاد روانشناسی در دانشگاه ایالتی پن، در مورد اینکه چگونه کودکان در سنین مختلف صبور هستند، تحقیق کرده است. کودکان ۱۸ و ۲۴ ماهه، برای باز کردن کادو به مدت ۸ دقیقه منتظر ماندند و این موضوع باعث عصبانیت آن‌ها شد. بچه‌های ۳ ساله، می‌توانستند قبل از عصبانی شدن روی چیزهای دیگری تمرکز کنند و خشم آن‌ها نسبت به کودکان کوچک‌تر، کمتر بود. بچه‌های ۴ ساله، خیلی سریع‌تر توجه خودشان را به یک کار دیگر سرگرم می‌کردند. طبق این تحقیق می‌توان متوجه شد که احتمالا بچه‌ها با افزایش سن، کمتر عصبانی می‌شوند و صبر آن‌ها بیشتر خواهد بود.
کریستینا آتنس، استاد روانشناسی در دانشگاه اتاوا، تحقیقات خود را در مورد آموزش صبر به کودکان در سنین ۳ تا ۵ سال انجام داده است. در این مطالعات مهم‌ترین موضوعی که مطرح بود این است که آیا بچه‌ها بدون هیچ پاداش برای خوردن آب نبات یا دیدن ویدیو ثابت می‌مانند یا خیر؟ در این تحقیق مشخص شد که بچه‌ها می‌توانند بدون پاداش منتظر بمانند و آن‌ها برای مقابله با این موضوع، از روش‌های مختلف مانند آواز خواندن استفاده می‌کنند.
آتنس می‌گوید یک کودک ۳ ساله مفهومی تازه از آینده دارد و می‌تواند درک کند که همه چیز به سرعت و بلافاصله اتفاق نمی‌افتند. طبق این تحقیق مشخص شده است که کودکان ممکن است برای رسیدن به چیزی که به آن علاقه دارند، صبر کنند. البته عوامل مختلفی مانند خستگی و گرسنگی بر روی صبر کودکان تاثیر می‌گذارند.
با توجه به توضیح فیلیپ زلازو، استاد رشد کودک در دانشگاه مینه‌سوتا، انسان‌ها مهارت‌های عملکرد اجرایی، محافظانه کارانه، انعطاف پذیر و شناختی دارند که همگی این مهارت‌ها به انسان‌ها کمک می‌کنند تا مشکلات را حل کنند.
با این حال، هر یک از انسان‌ها هوش و مهارت‌های اجتماعی مختلفی دارند. کودکان نیز از این موضوع مستثنی نیستند .
راهکارهای آموزش صبر به کودکان
با توجه به قدرت درک و نیاز کودک، می‌توان راهکارهای مختلفی را برای آموزش صبر به کودکان دنبال کرد که عبارتند از:
- از تمرینات شمارش معکوس برای آموزش صبر به کودکان استفاده کنید
در صورتی که کودکان اعداد و شمارش را بهتر درک کنند، می‌توانند شروع به شرکت در تمرینات مختلف زمان‌بندی‌شده کنند. یکی از روش های ساده برای آموزش صبر به کودکان، تمرین ساده‌ای است که برای یادگیری تحمل انتظار اتفاق افتادن چیزی یا تمام شدن کاری، آموزش داده می‌شود. شما می‌توانید فرزند خود را تشویق کنید که در حین انجام یک فعالیت، خیلی آرام اعداد را بشمارد.
- به کودک خودتان یاد بدهید که برای رسیدن به چیزی که دوست دارد، منتظر بماند
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به فرزند خودمان یاد دهیم این است که چگونه به جای تنبیه کردن او، رضایت او را به تاخیر بیندازیم. برای آموزش دادن این موضوع، می‌توانید از فرزندتان بخواهید که قبل از دریافت جایزه به مدت ۵ دقیقه یا هر زمانی که تعیین می‌کنید، منتظر بماند. با این کار، می‌توانید به کودک خودتان آموزش دهید که انتظار در مورد چیزی که رضایت‌بخش است، می‌تواند به دست آوردن آن چیز را جذاب‌تر و شیرین‌تر کند.
بازی‌هایی برای آموزش صبوری به کودکان
هرچقدر هم بتوانید برای آموزش صبر به کودکان، با آن‌ها صحبت کنید و توضیحات لازم را به آن‌ها بدهید، باز هم تجربه کردن صبر برای کودکان بسیار موثرتر است. در ادامه چند بازی و فعالیت برای آموزش صبر به کودکان را ذکر می‌کنیم.
- یک بسته را به صورت چند لایه کادو کنید
هدیه‌ای که قرار است به فرزند خودتان بدهید را درون چند لایه کاغذ کادو بگذارید. از کودک خودتان بخواهید که به نوبت لایه‌ها را باز کند. این روش می‌تواند باعث افزایش صبر آن‌ها با یک شیوه سرگرم‌کننده شود.
- از پخت و پز کمک بگیرید
اندازه‌گیری مواد تشکیل دهنده یک غذا و صبر کردن برای پخت و خنک شدن آن، می‌تواند باعث افزایش صبر و حوصله کودکان شود. این در حالی است که کودکان می‌دانند در پایان یک پاداش خوشمزه دارند.
- از کودک بخواهید که یک گیاه بکارد
از کودک خودتان بخواهید که یک گیاه بکارد. پس از کاشت بذر، مدت زمانی طولانی می‌کشد تا بذر به گیاه تبدیل شود. به همین خاطر، فرزند شما متوجه خواهد شد که یک گیاه به آرامی‌میوه می‌دهد و برای این کار نیز صبر می‌کند.
- با کودک خود به ماهی‌گیری بروید
ماهی‌گیری فعالیتی است که واقعا به صبر و حوصله زیادی نیاز دارد. شما باید صبر کنید تا در نهایت، ماهی قلاب را گاز بگیرد. اگر دوست ندارید این کار را انجام دهید، می‌توانید از قلاب استفاده نکنید تا در نهایت ماهی‌ها را پس از صید رها کنید.
- یک پازل بزرگ تهیه کنید
یک پازل به اندازه کافی بزرگ تهیه کنید تا کودک شما برای مدتی سرگرم شود. کودک باید برای ساخت پازل بزرگ روی چیزی کار کند که نتیجه آن را نمی‌داند. این کار باعث می‌شود که صبر کودک افزایش پیدا کند.
- برای آموزش صبر به کودکان خلاق باشید
اگر مدت زمان کافی برای بازی کردن با بچه‌ها را دارید، می‌توانید برای بچه‌های کوچک خلاقیت زیادی به خرج دهید. از کودکان بخواهید که به نوبت داستان بگویند یا هر بار به داستان، یک جمله اضافه کنند. این بازی می‌تواند برای کودکان بسیار سرگرم‌کننده باشد، چون گاهی اوقات کودکان می‌توانند بسیار خلاق باشند.
- از کودک خودتان بخواهید که آب باران را جمع کند
اگرچه بسیاری از شما خانه‌های آپارتمانی دارید و عملا نمی‌توانید از کودک خودتان بخواهید که هنگام بارش باران، آب باران را جمع کند؛ اما اگر شرایطش را دارید، می‌توانید زمانی که باران شروع به باریدن کرد از کودک خودتان بخواهید که یک سطل یا لیوان آب را با آب باران پر کند. انتظار کشیدن برای پر شدن کل سطل یا لیوان از آب باران می‌تواند روش متفاوت برای آموزش صبر به کودکان باشد.
- بازی سکوت را اجرا کنید
سکوت یکی از بخش‌های مهم از صبر است. تایمر را روشن کنید و از بچه بخواهید تا جایی که ممکن است بی حرکت بنشینند و سکوت کنند. هر کس این کار را برای مدت زمان طولانی‌تری انجام دهد، برنده است.
با کودکی که صبر ندارد چگونه برخورد کنیم؟
دکتر جان دراکر، روانشناس بالینی و رشدی در کالج سارا لارنس می‌گوید که کودکان پیش دبستانی یا ۳ تا ۵ سال، هنوز در حال توسعه دادن خود کنترلی هستند. به این معنی که آن‌ها ممکن است زمانی که احساس رضایت ندارند، فورا عصبانی شوند. کودکان پیش دبستانی، درک خوبی از زمان ندارند. آن‌ها نمی‌توانند متوجه شوند که معنای نیم ساعت صبر کن، چیست. به‌هرحال کودکان در سنین پیش دبستانی، به حوصله‌اند؛ اما این به این معنی نیست که شما باید دست روی دست بگذارید و منتظر بمانید تا کودک شما بزرگ‌تر شود. راهکارهایی برای رفتار با کودک پیش دبستانی که صبر ندارند وجود دارد که می‌توانند کمک کننده باشند.
برای کودکان الگوی خوبی باشید
روی آرامش خودتان تمرکز کنید و چند نفس عمیق بکشید تا کودک شما متوجه شود که قرار است در یک موقعیت خاص صبور باشید. قبل از اینکه فرزند شما شروع به منفی‌بافی کند، به او در مورد اینکه چقدر خوب هر دوی ما صبور بوده‌ایم، تبریک بگویید.
توجه او را منحرف کنید
کودکان پیش دبستانی، زودتر از دیگران تمرکز خود را از دست می‌دهند. اگر کودک شما نمی‌تواند صبر کند، می‌توانید توجه او را با بازی کردن یا انجام کارهای دیگر را منحرف کنید.
او را تشویق کنید که خودش، خودش را سرگرم کند
زمانی که در حال انجام یک کار مانند تا کردن لباس‌ها هستید و کودک از شما خواهش می‌کند که همراه با او بازی کنید، او را تشویق کنید که خودش باعث سرگرمی خودش شود.
بازی‌هایی که نوبتی‌اند را اجرا کنید
کودکان باید یاد بگیرند که برای رسیدن نوبت خودشان صبور باشند. پس شب‌ها به صورت خانوادگی بازی‌هایی را اجرا کنید که نوبتی‌اند. او باید در این بازی‌ها صبر کند تا دیگران به نوبت بازی خودشان را انجام دهند.
صبوری کودکان را به آن‌ها یادآوری کنید
اگر قبلا کودک شما برای رسیدن نوبت خودش، صبر کرده است؛ می‌توانید بعدا و در یک موقعیت مشابه، این موفقیت را به او یادآوری کنید. با این کار، او متوجه می‌شود که قبلا هم در این شرایط بوده‌است و توانسته شرایط را تحمل کند.
پیامدهای عدم آموزش صبر به کودکان
همانطور که همه والدین می‌دانند، آموزش صبر به کودکان می‌تواند چالش برانگیز باشد؛ اما ضروری است. صبر و حوصله در کودکان می‌تواند در کوتاه مدت با تکانشگری و عمل کردن مقابله کند. همچنین، تحقیقات به ما نشان می‌دهند که بی حوصلگی طیف وسیعی از مشکلات را در آینده به دنبال دارد.
والدین باید تا حد ممکن صبر را با روش‌های اصولی و بدون تنبیه به کودکان آموزش دهند. با این حال، اگر احساس می‌کنید که کودک شما بیش از حد بی‌حوصله و کم صبر است، می‌توانید از مشاوران خبره و باتجربه در زمینه روان‌درمانی کودکان کمک بگیرید.
احتمالا اسم تست مارشملو رو شنیده‌اید. این آزمایش جالب در دهه‌ی ۶۰ میلادی توسط والتر میشل انجام شد. روش اجرای این آزمایش به این شکل بود که بچه‌ها را یک‌به‌یک به اتاقی دعوت می‌کردند که در آن روی میز یک کلوچه (مارشمالو) بود، به بچه‌ها گفته می‌شد می‌توانند کلوچه را بردارند ولی اگر ۱۵ دقیقه صبر کنند و به کلوچه دست نزنند، علاوه بر همان کلوچه، یک کلوچهٔ دیگر هم جایزه می‌گیرند. به نظر آزمایش ساده‌ای می‌آمد ولی اتفاقی که افتاد تاثیر نوع رفتار کودکان در مواجهه با چنین اتفاقاتی در آینده بود.
در ادامه گروهی از بچه‌ها می‌توانستند مقاومت کنند و از دست زدن به کلوچه خودداری نمایند، و گروهی نه، اما والتر میشل با زیر نظر گرفتن هر دو گروه این بچه‌ها در سال‌های آینده نشان داد آن دسته از بچه‌ها که به کلوچه دست نزدند، با این تفسیر که اراده‌ای قوی‌تر دارند و می‌توانند کنترل بیشتری بر روی رفتارشان داشته باشند، در آینده هم موفق‌تر، سالم‌تر و حتی در ازدواجشان موفق‌تر هستند. پس قدرت صبر را دست کم نگیرید.
