سال‌هاست که ایده‌های مختلفی در مورد مادر کافی و مادر کامل بودن به وجود آمده‌اند. برخی از مادران دوست دارند که یک مادر کامل باشند، اما واقعیت این است که هیچ نیازی به صرف تمام وقت و توجه و انرژی برای کودک نیست. پس مادر کافی بودن، می‌تواند گزینه بهتری برای یک مادر پویا و فعال باشد. با این حال، در ادامه این مقاله قصد داریم بیشتر در مورد مادر کافی و مادر کامل و تفاوت‌هایی که بین این دو سبک فرزندپروری وجود دارند، صحبت کنیم.
خصوصیات مادر کافی
مادر کافی، مادری است که با نیازهای کودک سازگار می‌شود. این مادر، کم کم با رشد نوزاد، فعالیت‌ها و مراقبت‌های خودش را کاهش می‌دهد. مادر کافی بودن، یعنی به‌اندازه کافی خوب بودن که شامل حساسیت روی کودک، گرم بودن با کودک و همدلی کردن با اوست.
یک مادر کافی، می‌تواند برای رفع نیازهای جسمی‌و عاطفی کودک، دردسترس او باشد. او محیط مناسبی را برای رشد کودک ایجاد می‌کند تا کودک احساس امنیت بیشتری داشته باشد.
یک مادر کامل، ممکن است نتواند ناراحتی، ناامیدی و عصبانیت کودک خود را تحمل کند. او سعی می‌کند که یک فضای تربیتی خاصی را ایجاد کند تا کودک تمامی‌نیازهای خودش را از قبل در آن محیط، به دست آورد.
یک مادر کافی، سعی می‌کند که در ماه‌های اولیه تولد فرزند خودش، به نیازهای کودک خود با سرعت زیاد و به صورت همدلانه پاسخ دهد، بدون اینکه در احساسات خود غرق شود. او می‌داند که فرزندش در ماه‌های ابتدایی، نیاز به مراقبت بیشتری دارد؛ اما کم کم و با گذشت زمان، نوزاد توانایی‌های بیشتری پیدا می‌کند.
روش فرزندپروری کافی، یک راه مشخص را برای تربیت کودکان توسط والدین در نظر نمی‌گیرد. در واقع، والدین می‌توانند با روش‌های مختلفی پاسخگوی نیازهای کودک خودشان باشند. البته باید توجه داشته باشیم که حساسیت و مسئولیت پذیری در این روش فرزندپروری، باید به خوبی بررسی شود به طور مثال در هنگام نوزادی لازم است مادر حضور کامل و مستمری در کنار کودکش داشته باشد، سبک مادر کافی برای سنین بالاتر است و در هر صورت ما به شما توصیه می‌کنیم که از نظرات یک مشاور خوب تربیتی هم بهره‌مند شوید و کتاب‌های تربیتی مناسب در این زمینه را نیز مطالعه کنید.
خصوصیات مادر کامل
یک مادر کامل خصوصیات خاص خودش را دارد و این موضوع می‌تواند به قیمت تمام شدن انرژی یک مادر در زندگی باشد. خصوصیات مادر کامل که در مقابل مادر کافی قرار می‌گیرد، عبارتند از:
- مادر کامل صبور نیست. او در صورتی که شاهد گریه نوزاد خودش باشد، تمام تلاش خود را می‌کند تا او را آرام کند و حتی ممکن است تا کل روز خودش را برای برطرف کردن نیازهای فرزند خود، صرف کند.
- مادر کامل، فرد استوار و ثابت قدمی‌نیست. او تلاش می‌کند تا به تمامی‌درخواست‌های کودک پاسخ دهد تا او را از ناامیدی دور کند.
- مادر کامل، به راحتی کودک خودش را می‌بخشد. او سعی می‌کند که از تمامی اشتباهات فرزند خودش چشم پوشی کند، چون تصور می‌کند که این راهی برای نشان دادن علاقه کودک است. مادر کامل، اشتباهات کودک خود را می‌بخشد، ولی به او در مورد اشتباهاتش هم تذکر نمی‌دهد.
- مادران کامل، فقط به نیازهای فرزند خودشان توجه می‌کنند. مادران کامل برنامه‌ریزی خوبی روی کارهای روزمره خودشان ندارند. آن‌ها بی قید و شرط، زمان زیادی را برای تربیت و مراقبت از کودک خودشان صرف می‌کنند و هیچ کار دیگری انجام نمی‌دهند.
- مادران کامل، دوست خوبی برای کودکان نیستند. مادران کامل تلاش نمی‌کنند که یک دوست خوب برای کودک خودشان باشند. بلکه آن‌ها سعی می‌کنند که به صورت افراطی به نیازهای کودک خودشان توجه کنند.
- مادران کامل، خشن هستند. به‌هرحال هر مادری برای تربیت فرزند خودش، نیاز به منطق دارد؛ اما مادران کامل، معمولا منطق خودشان را با خشم و ناراحتی بروز می‌دهند. با روش های کنترل خشم والدین در مقابل کودکان آشنا شوید.
- مادر کامل، به همه سوال‌های کودک پاسخ می‌دهد. ممکن است فرزندتان از شما سوال‌هایی بپرسد که یا پاسخ آن‌ها را نمی‌دانید و یا نمی‌خواهید که به آن‌ها پاسخ دهید. در این موقعیت‌ها، یک مادر کامل برای جلوگیری از ناامیدی فرزند خودش تلاش می‌کند تا به هر سوالی پاسخ دهد.
- مادر کامل، پر از‌ترس و اضطراب است. فقط به دنیا آوردن فرزندتان، به معنای شجاعت نیست. یک مادر کامل، همیشه در مورد اینکه برای کودکش یک اتفاق بد رخ بدهد، می‌ترسد و به همین خاطر، هیچ گاه شجاع نخواهد بود.
- مادر کامل، همیشه در دسترس است. یک مادر کامل، همیشه تلاش می‌کند که در دسترس و تحت فرمان کودک خودش باشد.
- مادر کامل سخت کوش نیست. یک مادر کامل تلاش می‌کند که در طول روز زمان خودش را برای مراقبت از کودک، اختصاص دهد. بنابراین، این موضوع را به کودک منتقل می‌کند که سخت کوش نیست و همیشه در خانه، مشغول به انجام یک کار است.
- مادر کامل به شادی خودش توجهی ندارد. یک مادر کامل، تصور می‌کند که فقط باید به شادی فرزند خودش توجه کند. به همین خاطر، کارهایی را انجام نمی‌دهد که باعث شادی او شوند.
- مادر کامل، همه چیزها را از قبل برای فرزندش آماده می‌کند. مادر کامل می‌ترسد که فرزندش از نداشتن یک چیز و یا نخوردن یک غذا ناامید شود. پس قبل از اینکه کودک از او درخواستی داشته باشد، برای او همه چیز را فراهم می‌کند.
تفاوت‌های مادر کافی و مادر کامل
«من یک مادر کامل نیستم، هر روز روی خودم کار می‌کنم تا یک مادر کامل باشم.»
شاید تا به حال این جمله را از افراد زیادی شنیده باشیم. ممکن است افرادی هر روز زمان زیادی را برای بهتر شدن و یک مادر کامل بودن، صرف کنند؛ اما در نهایت از خودشان راضی نباشند. واقعیت این است که این رویکرد و عقیده که ما به عنوان مادر، باید همیشه در اختیار فرزند خودمان باشیم و به اصطلاح «یک مادر کامل» باشیم، اشتباه است.
واقعیت این است که کودکان از فرزندپروری ناقص، سود زیادی می‌برند. ممکن است شما به عنوان یک مادر کامل، دوست داشته باشید که هر روز از فرزند خودتان مراقبت کنید و هر لحظه نیازهای او را برآورده کنید. اما گاهی نیاز است که فرزندان (در زمانی که آمادگی آن را دارند) ناامیدی را تجربه کنند. البته منظور ما از ناامیدی قرار دادن کودک تحت خشونت نیست. ولی نیازی نیست که هر موقع کودک گریه کرد، سریع به سمت او بدویم، به او غذا بدهیم، پوشکش را عوض کنیم تا احساس بهتری داشته باشند.
شاید در ابتدای تولد و ماه‌های ابتدایی، بتوانیم سطح توجه خود را روی کودک افزایش دهیم؛ اما نمی‌توانیم با بزرگ شدن کودک نیز همین رویکرد را برای مراقبت از او در نظر بگیریم. کودکان باید یاد بگیرند که همیشه دنیا طبق نظر آن‌ها پیش نمی‌رود.
زمانی که می‌خواهیم یک مادر کامل باشیم، ممکن است نتوانیم گاهی به نیازهای کودک خودمان پاسخ دهیم و این موضوع باعث ناامیدی کودک ما می‌شود؛ اما یک مادر کافی باشیم، به خودمان اجازه اشتباه کردن می‌دهیم و این موضوع را نیز به کودک خود یاد می‌دهیم که گاهی ما نمی‌توانیم در اختیار و در دسترس کودک خودمان باشیم.
| خصوصیات مادر کامل | خصوصیات مادر کافی |
| مادر کامل، همیشه در دسترس و تحت فرمان کودک خودش است. | یک مادر کافی، زمان‌هایی که کودک نیاز به او دارد، در دسترس او قرار می‌گیرد. |
| مادر کامل، ممکن است افسرده و ناراحت به نظر برسد. | مادر کافی، همیشه برای شاد ماندن تلاش می‌کند. |
| مادر کامل، همیشه یک مراقبت کننده است و به نیازهای سرگرم‌کننده کودک خودش توجهی ندارد. | یک مادر کافی تلاش می‌کند که برای عمیق‌تر شدن رابطه خود و فرزندش، بازی‌های مختلفی را اجرا کند. |
| مادر کامل، در موقعیت‌های مختلف خشن و عصبانی است. | مادر کافی فقط زمانی خشن و عصبانی می‌شود که در یک موقعیت فوری و اورژانسی قرار بگیرد و نیاز به مراقبت ناگهانی از کودک خودش داشته باشد. |
| مادر کامل، درست یا غلط به همه سوال‌های کودک پاسخ می‌دهد. | یک مادر کافی در مورد سوال‌های کودک فکر می‌کند و یا در صورت نیاز، در مورد آن‌ها تحقیق خواهد کرد. |
| مادر کامل همیشه سعی می‌کند که هر ماده غذایی که کودکش دوست دارد را برای او تهیه کند. حتی اگر کودک به مواد غذایی مضر علاقه‌مند باشد. | مادر کافی سعی می‌کند که یک سبک زندگی سالم داشته باشد و این سبک زندگی را به کودک خودش آموزش می‌دهد. |
| مادر کامل، از فرستادن کودک خودش به کلاس، مدرسه، پیش دبستانی، مهد کودک و … می‌ترسد. | مادر کافی شجاع است و می‌داند که کودک باید در موقعیت‌های اجتماعی مختلف قرار بگیرد. پس او را به رفتن به مدرسه، پیش دبستانی و کلاس‌های مختلف تشویق می‌کند. |
| مادر کامل، هیچ گاه فرزند خودش را ناامید نمی‌کند. | مادر کافی گاهی فرزند خودش را ناامید می‌کند تا فرزند قوی‌تری تربیت کند. |
| مادر کامل، بیشتر از حضور عاطفی، در کنار کودک حضور فیزیکی دارد. | مادر کافی برای زندگی خودش برنامه‌ریزی دارد؛ اما زمانی که در کنار فرزندش است را به بهترین شکل سپری می‌کند و به نیازهای عاطفی کودک خودش توجه می‌کند. |
| مادر کامل، توجهی به نیازهای عاطفی کودک خودش به صورت منطقی ندارد. | مادر کافی تلاش می‌کند که به نیازهای عاطفی، علایق و سلایق کودک نزدیک‌تر شود و حتی با آن‌ها هماهنگ شود. |
| مادر کامل همیشه به کودک خودش عشق می‌ورزد. | مادر کافی، با عشق و محبت خودش از کودک حمایت می‌کند تا کودک احساسات امنیت بیشتری داشته باشد. |
| مادر کامل، به دنبال یک محیط خوب برای پرورش و رشد اجتماعی و شخصیتی کودک نیست. | مادر کافی در محیط خانه و خارج از خانه، کاری انجام می‌دهد تا فرزندش رشد اجتماعی بیشتری داشته باشد. |
| مادر کامل اجازه اشتباه را به فرزند خودش نمی دهد. | مادر کافی، اجازه اشتباه کردن را به فرزند خودش می دهد و به او یاد می دهد تا از اشتباه های خودش درس بگیرد. |
| مادر کامل، به جنبه‌های مثبت موضوعات مختلف نگاه نمی‌کند و معمولا به اصطلاح «منفی نگر» است. | مادر کافی، به تمامی موضوعات به صورت مثبت نگاه می‌کند و با کودک خودش معاشرت مثبت دارد. |
| مادر کامل، فقط آشپزی می‌کند و به نیازهای کودک خودش توجه دارد. | مادر کامل، به نیازهای عاطفی کودک خودش هم توجه دارد و با کودک خودش صحبت و شوخی می‌کند. |
| مادر کامل تمام زمان خودش را برای ماندن در کنار کودک خود صرف می‌کند تا هر بار که کودک نیاز داشت، از او مراقبت کند. | مادر کافی، فعالیت‌های خارج از منزل خودش را نیز انجام می‌دهد. اما زمانی که در کنار فرزندش است، بیشتر به او توجه می‌کند. |
| مادر کامل به کودک خودش یاد می‌دهد تا هر زمان که نیاز داشت، هر چیزی را در اختیار داشته باشد. | مادر کافی به کودک خودش آموزش می‌دهد که همیشه، همه چیز در اختیار او نیستند و گاهی نیاز است که با چالش‌های مختلف زندگی روبرو شود. |
| مادر کامل، اولویت را فرزند خودش قرار می‌دهد و به هیچ چیز دیگری توجه ندارد، حتی نیازهای جسمی و روحی خودش! | مادر کافی در کنار اینکه فرزند خودش را در اولویت قرار می‌دهد، به نیازهای دیگر اعضای خانواده و خودش هم توجه می‌کند. |
در هر صورت باید این را به خوبی متوجه شوید که :
کمال همیشه یک گزینه خوب برای فرزندپروری محسوب نمی‌شود. برآورده کردن تک تک نیازهای کودک شما، ممکن نیست. یک مادر کامل، نمی‌تواند به‌اندازه کافی کامل باشد و تمامی نیازهای فرزند خودش را برآورده کند. واقعیت این است که کمال همیشه ممکن نیست.
