سن شروع پازل برای کودکان چه سنی است؟
سن شروع پازل برای کودکان چه سنی است؟ سوالی مهم اما پاسخی ساده را در پیش دارد؛ در ادامه این مقاله از مجموعه افرادخت تلاش کرده‌ایم از فواید پازل برای کودکان و چند نکته مهم جهت بازی پازل برای کودکانتان به شما ارائه دهیم. در حقیقت پازل مانند معمایی است که به عنوان یکی از بهترین سرگرمی ها محسوب می شود. این بازی شامل تکه های کوچکی است که این تکه ها با کنار هم قرار گرفتن تصویر کامل شده را نشان می دهند و آن چه در این بازی مهم است تلاش و دقت زیاد برای کامل کردن شکل تمام شده پازل می باشد. البته پازل ها ابتدا بر روی چوب ساخته می شدند اما امروزه با استفاده از مقوا و کاغذ مخصوص تولید می شوند و این مسئله در سرعت تولید و قیمت مناسب تر آن نیز تاثیر مثبتی گذاشته است.
مناسب‌ترین سن شروع پازل کی است؟
با توجه به این که انواع مختلف پازل‌ها وجود دارد، می‌توان کودک را از زمانی که نوپا است با پازل‌ها آشنا کرد. مناسب ترین سن شروع پازل، زیر ۲ سال است.
در این سن می‌توانید پازل‌های تک قطعه‌ی جاگذاردنی را برای او انتخاب کنید. کودک شما می‌تواند قطعه‌ی شیر را بردارد و بعد، آن را در جای خالی روی صفحه قرار بدهد.حتما قرار نیست که نظم منطقی بین تصویر و جای خالی را درک کند. ممکن است اشتباه کند و قطعه‌ی شیر را در جای گاو، بره و حتی جوجه بگذارد و سپس با آزمون و خطا متوجه بشود که دفعه‌ی بعدی شیر را باید در کدام قسمت قرار دهد.در دو سالگی می‌توانید از انواع پازل‌های دوتکه استفاده کنید. کودک دو ساله به خوبی نمی‌تواند قطعات پازل‌هایی را که شکل متعارف دارند به هم وصل کند.
بهتر است شکل پازل برای این بازه سنی کمترین پیچیدگی‌ای داشته باشد. مثلا یک تصویر مربعی که از وسط با یک خط صاف یا هلال جدا شده است، گزینه مناسبی است. تصویر پازل بهتر است دارای رنگ‌های شاد و واضح و مضمونی قابل فهم باشد. زمانی که حس کردید که کودکتان، برای حل پازل‌های دو تکه مشکلی ندارد، می‌توانید سراغ پازل‌های سه تکه و چهار تکه بروید ولی همچنان از انواعی استفاده کنید که با خطوط صاف و یا خمیده از هم جدا شده‌اند. سپس به سراغ پازل‌های پیچیده‌تر بروید. حالا دیگر می‌توانید پازل‌هایی را انتخاب کنید که روی ضلع‌هایشان برآمدگی و فرورفتگی دارد( شکل متداول قطعات پازل ).
سن شروع پازل هر چه پایین‌تر باشد بهتر است. مغز کودکان نوپا می‌تواند با پازل‌های ساده تک قطعه‌ای و دوقطعه‌ای حسابی به چالش کشیده شود. با این حال این یک کار واجب نیست. ممکن است شما تا سن ۳ سالگی هنوز کودک را با پازل آشنا نکرده باشید. مهم نیست؛ چیزی مهم این است که هنگام شروع، پازل‌هایی را انتخاب کنید که برای او قابل فهم و قابل اجرا باشد. از سطوح مبتدی شروع کنید و سپس به سراغ سطح‌های پیشرفته‌تر بروید.
در هر رده سنی، از چه نوع پازل‌هایی استفاده کنیم؟
- هر چقدر که فرد حل کننده پازل کم‌سن‌تر و مبتدی‌تر باشد قطعات باید اندازه بزرگتر و تعداد کمتری داشته باشند. هر چه سن بیشتر شود، اندازه قطعات می‌تواند کوچکتر شود و به تعداد آنها نیز افزوده شود.
- مضمون پازل نیز برای انتخاب سن مناسب پازل خریداری شده مهم است. اگر پازل انتخابی شما جزئیات زیادی دارد، احتمالا برای سنین بالاتر و کسانی که تجربه حل پازل بیشتری دارند مناسب است.
- اگر شما اخیرا کودک ۴ ساله‌ای را دیده‌اید که یک پازل ۳۶ قطعه‌ای را به راحتی حل می‌کند، به این معنی نیست که کودک شما هم باید بتواند آن را حل کند.
- زمانی که از پازل‌هایی با تعداد قطعات کمتر شروع کردید، به سیر پیشرفت کودکتان توجه کنید. آیا او پازلش را به سختی حل می‌کند یا به آسانی؟
- آیا با چالشی برای حل آن روبرو می‌شود یا خیر؟ توانایی‌های کودک را بسنجید. این سنجش در خرید بعدی‌تان کمک خواهد کرد و به شما خواهد گفت که باید به دنبال چه پازلی با چه اندازه و چه تعداد قطعاتی بروید.
اگر به تناسب بین سن و پازل اهمیت داده نشود، چه مشکلاتی ایجاد خواهد شد؟
- هدف از حل کردن یک پازل این است که مغز فعالیت کند، ورزش کند و ورزیده شود. این در صورتی عملی می‌شود که سطح دشواری حل پازل از سطح ذهنی فرد بالاتر باشد. تعیین این مسئله اندکی سخت است و باید با احتیاط انجام شود.
- اگر پازل زیادی راحت باشد، هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. همچنین به نظر غیرجذاب می‌آید و کشش خود را از دست می‌دهد. گاهی نیز به کودک حس اعتماد به نفس کاذب می‌دهد و باعث می‌شود که او دیگر تلاشی برای بهتر بودن نکند.
- و در عوض، اگر پازل زیادی سخت باشد، ممکن است کودک را دلزده کند. اعتماد به نفس او را از بین ببرد و تاثیر منفی روی روح و روان و ذهن او بگذارد.
مزایا و فواید پازل برای کودکان چیست؟
۱.تقویت مهارت‌های حل مسئله در کودک، اصلی‌ترین فایده پازل برای کودک
تکمیل یک پازل حتی اگر ساده‌ترین پازل باشد می‌تواند مهارت حل مسئله در کودکان را ارتقا دهد. زیرا کودک را با چیزی روبرو می‌کند که باید آن را نظم دهد و مساله در هم‌ریختگی را در آن حل کند.
والدین و مربیان می‌توانند با آموزش استراتژیهای مختلف، در تکمیل پازل نقش مهمی داشته باشند. به طور مثال، استراتژیهای مرتب‌سازی به بچه‌ها می‌آموزد که یک کار بزرگ را به کارهای کوچکتری تقسیم کنند. در اینجا یک مورد از این استراتژی‌ها را بیان کردیم که می‌توانید آن را امتحان کنید.
پس از ریختن یک پازل بر روی زمین، به کودک خود بیاموزید که قطعات را براساس رنگ یا شکل‌شان مرتب کند تا به‌سرعت جای آنها را بیابد. به‌عنوان مثال، اگر یک گل قرمز در پازل وجود دارد، به دنبال قطعات قرمز باشد و آنها را در یک دسته کنار هم قرار دهد. در این حالت کودک یاد می‌گیرد که چگونه هدف‌گذاری کرده تا بتواند پازل را سریع‌تر حل کند.
۲.تقویت حافظه کودک با به خاطرسپردن تصویر پازل
از فواید پازل برای کودکان این است که ذهن کودک شما را فعال نگه می‌دارد،اما پازل چگونه این کار را انجام می‌دهد؟
برای حل پازل کودک مجبور است شکل قطعات را به خاطر بسپارد. تجربیاتی از این دست می‌تواند سرعت ارتباط و اتصال بین اجزای مغز را افزایش داده و آن را کارآمدتر کند. معمولا کودکان پس از چند بار چیدن یک پازل، تصویر آن را به ذهن می‌سپارند. این دلیل دیگری است که کودکان می‌توانند به کمک پازل حافظه تصویری خود را تقویت کنند.
برای تقویت بیشتر حافظه فرزند خود، می‌توانید دو فعالیت زیر را انجام دهید.
اجازه دهید کودک یک پازل را چندین بار تکمیل کند. هر بار، یک کرنومتر تنظیم کنید تا ببینید چقدر طول می‌کشد تا بتواند آن را تکمیل کند. به‌تدریج، سرعت انجام آن باید بهبود یابد.
وقتی جورچین کامل شد، به فرزند خود بگویید یک دقیقه به تصویر نگاه کند، سپس چشمان خود را ببندد. در مرحله بعد، از او سوالاتی درباره پازل بپرسید تا ببینید چقدر می‌تواند موارد موجود در آن را به یاد بیاورد. به عنوان مثال، می‌توانید بپرسید: “گربه موجود در پازل چه رنگی است؟”
۳.افزایش توجه و تمرکز کودک نتیجه شگفت‌انگیز پازل
آیا میزان توجه کودک شما حدود یک دقیقه طول می‌کشد؟ شما تنها نیستید. در واقع این اتفاق در کودکان خردسال بسیار رایج است. کارشناسان رشد کودک معتقدند که کودک متناسب با سن خود به مدت ۲ تا ۵ دقیقه می‌تواند روی چیزی تمرکز کند. این بدان معناست که یک کودک ۳ ساله می‌تواند ۶ تا ۱۵ دقیقه روی یک کار تمرکز کند. در‌حالی‌که تمرکز یک کودک ۴ ساله ممکن است ۸ تا ۲۰ دقیقه طول بکشد. باید بدانید که پازل‌ها ابزارهای کاملی برای افزایش تمرکز در کودکان هستند.
در واقع بازی با پازل برای کمک به همه کودکانی که دارای عدم تمرکز هستند، بسیار مناسب است. کار روی یک پازل تا تکمیل آن به این بچه‌ها این شانس را می‌دهد که بدون وقفه روی یک پازل کار کنند.
برای اینکه کودکان تمرکز کامل را در حین بازی با پازل‌ها کسب کنند، باید پازلی را انتخاب کنید که مناسب سن آنها باشد. به طور معمول برای یک کودک یک ساله پازل‌هایی با قطعات کم مناسب‌تر هستند. اما، برای یک کودک ۳ ساله می‌توانید یک جورچین۱۶ تا ۲۰ تکه با قطعات بزرگ را امتحان کنید. کودکان بزرگتر نیز می‌توانند پازل‌های سخت‌تری را تکمیل کنند.
۴.یادگیری اشکال هندسی به وسیله قطعات پازل
به کمک پازل کودکان یاد می‌گیرند که بین اشکالی مانند دایره، مثلث، مستطیل و مربع تمایز قائل شوند. در ابتدای بازی با پازل، کودکان ممکن است فکر کنند که مربع و مستطیل یکسان هستند. به تدریج آنها یاد می‌گیرند که ویژگی‌های منحصر به فرد اشکال مختلف را در حین بازی شناسایی کنند. به عنوان مثال، در حین بازی کودکان می‌آموزند که پازل‌های دارای لبه‌ای با خط مستقیم، در وسط یک پازل قرار نمی‌گیرند.
وقتی ساخت پازل را به همراه کودک خود انجام می‌دهید، نام هر شکل را بگویید و از فرزند خود بخواهید آنها را تکرار کند. در حین بازی سعی کنید از کلماتی مانند “چرخش، کنار، بالا، پایین، بین، کنار، بیرون، راست، چپ و غیره” استفاده کنید.
۵.افزایش هماهنگی چشم و دست کودک با کنار هم گذاشتن تکه‌های پازل
جالب است که بدانید پازل‌ها به هماهنگی چشم و دست کودکان خردسال کمک می‌کنند. به طور معمول توانایی هماهنگی آنچه چشم می‌بیند، ذهن می‌خواهد انجام دهد و آنچه که دست‌ها می‌توانند انجام دهند، به تمرین زیادی نیاز دارد. پازل یک روش لذت‌بخش برای تمرین این مهارت محسوب می‌شود.
برای حل پازل، کودک باید قطعات را با دقت در جای خود جابه‌جا کند. قبل از قرار دادن قطعه، کودک نقطه‌ای را که به آنجا می‌رود، با چشمانش می‌بیند. سپس، او باید دست خود را وادار به حرکت کند تا قطعه را در مکان درست قرار دهد.
شما می‌توانید به جای هدایت کودک، دستورالعمل‌های مفیدی مانند «کمی قطعه‌ی پازل را بلند کن» ارائه دهید. یا می‌توانید بگویید که: “قطعه را کمی تکان بده تا زمانی که به درستی جا بیفتد.”
۶.افزایش اعتماد به نفس کودک،مهم‌ترین تاثیر بازی پازل
“من این کار را انجام دادم!”
بله درست است. پس از قرار دادن آخرین قطعه در یک پازل، فرزند شما فریاد می‌زند و با هیجان می‌گوید: “مامان (بابا)، بیا و ببین که من این پازل را تکمیل کردم.”
توانایی تکمیل پازل عاملی مهم برای افزایش اعتماد به نفس کودکان است به خصوص اینکه آنها همه‌ی این کارها را به تنهایی انجام داده‌اند.انجام این کار به کودک حس شایستگی و موفقیت می‌دهد. از این نظر پازل را می‌توان یکی از بهترین بازی‌ها برای افزایش اعتماد به نفس کودکان دانست.
به همین دلیل، استفاده از پازل‌های مناسب سن کودک بسیار مهم است. توجه کنید که اگر پازل آسان باشد، کودک شما به میزان لازم به چالش کشیده نمی‌شود. یک پازل سخت نیز باعث می‌شود تا کودک خیلی سریع بازی را رها کند و احتمال کمی دارد دفعه‌ی بعدی بازی را انجام دهد.
اگر فرزند شما قبلاً با پازل‌ها بازی نکرده باشد، انجام آنها به تنهایی در ابتدا دشوار خواهد بود. سعی کنید از مشوق‌های زیادی استفاده کنید تا اعتماد‌به‌نفس کودک خود را افزایش دهید. به عنوان مثال، پس از قرار دادن یک قطعه در محل مورد نظر، می‌توانید به او بگویید: “آفرین تو جای درستش رو پیدا کردی!”
۷.یادگیری مسائل مختلف با استفاده از طرح‌های متنوع پازل ها
آیا تا به حال پازل نقشه را دیده‌اید؟ یا یک پازل دایناسور؟
پازل‌ها اغلب موضوعات مختلفی را پوشش می‌دهند که می‌تواند به فرزند شما در یادگیری موضوعات موجود در جهان کمک کند؛ از جغرافیا گرفته تا قسمت‌های مختلف بدن، اعداد، حروف و موارد دیگر.
پس از حل یک پازل، کودکان به طور معمول علاقه‌مند به یادگیری درباره‌ی تصویر ساخته شده هستند. شما می‌توانید با صحبت کردن در مورد تصاویر روی پازل، به فرزند خود بیشتر آموزش دهید.
این کار باعث می‌شود دایره‌ی واژگانی و دانش موضوعی کودک کوچک شما تقویت شود که در نهایت می‌تواند در مدرسه به او کمک زیادی کند.
۸.تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان در هنگام حل پازل
وقتی کودکان در کنار هم یک پازل را حل می‌کنند، نه تنها با یکدیگر در مورد اینکه کدام قطعه را کجا قرار دهند صحبت می‌کنند، بلکه در صورت بروز مشکلات به یکدیگر کمک می‌کنند.
شما نیز وقتی با کودک خود در تکمیل پازل همراه می‌شوید، می‌توانید مهارت‌های اجتماعی را با او تمرین کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از کلمات مودبانه برای درخواست یک قطعه یا پیشنهاد یک استراتژی استفاده کنید. کودک شما نیز هنگام کار با دیگران این شیوه‌ها را امتحان خواهد کرد.
سایر مقالات افرادخت